KİTABIN ADI      : GÜNEŞE BAKMAK – ÖLÜMLE YÜZLEŞMEK

YAZARI              : IRVIN YALOM

1.   Varoluşumuz, büyüyüp gelişeceğimiz ve kaçınılmaz bir şekilde yok olacağımız bilgisiyle gölgelenir.

2.   Çocuklar yalnızca gözler, merak eder ve anne babalarının sunduğu örneği izleyerek sessiz kalırlar.

3.   Ölüm korkusu normal olarak altı yaştan ön ergenliğe kadar, yani Freud’un örtük cinsellik dönemi olarak tanımladığı yıllar içinde ortadan kaybolur. Sonra ergenlikte ölüm korkusu büyük bir güçle yeniden ortaya çıkar.: ergenler ölümle ilgilenir, birkaçı intiharı düşünür, günümüzde çoğu ergen şiddetli video oyunlarındaki ikinci hayatlarında ölümün efendileri ve ölüm saçanlar haline gelerek ölüm anksiyetesine  tepki verirler.

4.   Bazı ergenler cüretkar riskler alarak ölüme meydan okurlar.

5.   Yıllar geçtikçe ergenin ölümle ilgili kaygıları genç yetişkinliğin kariyer sahibi olmak ve aile kurmak gibi iki önemli yaşam görevi tarafından bir kenara itilir. Ve otuz yıl kadar sonra, çocuklar evden ayrılıp profesyonel kariyerlerin bitiş noktaları görünmeye başlarken orta yaş krizi başlar ve ölüm anksiyetesi bir kez daha büyük bir güçle ortaya çıkar. Hayatımızın doruk noktasına ulaşıp önümüzdeki yola bakarken yolun artık yukarı doğru değil, aşağıya doğru gittiğini fark ederiz. Bu andan itibaren ölümle ilgili kaygılar artık aklımızdan hiç çıkmaz.

6.   Kaşınmayan yeri kaşımayın.

7.   Çocuklarımıza yardım etme arzusu yapımızda vardır.

8.   Stoacılar bize iyi yaşamayı öğrenmenin iyi ölmeyi öğrenmek, aynı şekilde iyi ölmeyi öğrenmenin de iyi yaşamayı öğrenmek olduğunu öğretmiştir.

9.   Felsefe yapmak ölüme hazırlanmaktır.

10.   Ölümle birlikte insanın geçmişi de yok olur.

11.   Yasın yaygın görülen ama genellikle takdir edilmeyen kısmı, geride kalanın kendi ölümüyle kişisel olarak yüzleşmesidir.

12.   Ölüm korkusu ile yaşanmamış hayat arasında pozitif bir ilişki vardır. Başka bir deyişle hayat ne kadar yaşanmamışsa ölümden o kadar fazla korkarsınız.

13.   HAYATINIZI MÜKEMMEL HALE GETİRİN.

14.   DOĞRU ZAMANDA ÖLÜN.

15.   Ölüme yanık bir kaleden başka bir şey bırakmayın.

16.   Hayat tatmini ne kadar azsa ölüm anksiyetesi o kadar fazladır.

17.   Önemli kararların her zaman derin kökleri vardır. Her seçim bir vazgeçiştir ve her vazgeçiş sınırlılıkların ve geçiciliğin farkına varmamızı sağlar.

18.   Elbette evliliğim bitti, hem de yıllar önce. Ama başka bir adamı seçmek boşanmayı gerçek hale getiriyor.

19.   Emekliliği düşünen herkesin ölümle ilgili düşünceleri vardır ve bu endişeler çoğu kez rüyalar yoluyla ortaya çıkar.

20.   Ölümden sonra hayat fikriyle kendimi teselli edemiyorum, çünkü ister hoş olsun ister olmasın, sonu olmayan bir varoluş fikri benim için sonlu varoluş fikrinden çok daha ürkütücü.

21.   İyi davranışlar insana ölümüne kadar eşlik eder ve dalgalanarak sonraki kuşaklara aktarılır.

22.   Başkalarının hayatında bilerek ya da bilmeyerek, önemli olduğunu öğrenince kim mutluluk yaşamaz ki?

23.   Gerçekten de emeklilik yaşım geçeli uzun zaman olmasına rağmen hala klavyemi tuşlamamı sağlayan şey, başkaları için değerli olma arzumdur.

24.   Alınan zevkin sınırlılığı, zevkin değerini artırır.

25.   Onun kişisel miti, hayatın sürekli olarak yukarıya, daha iyi, daha büyük bir geleceğe doğru giden bir sarmal olduğuydu ve bu miti tehdit eden her şeye direniyordu.

26.   Yorulduğumuzda yıllar önce yendiğimiz eski düşüncelerin hücumuna uğrarız.

27.   KADERİNİZİ SEVİN.

28.   SEVEBİLECEĞİNİZ BİR KADER YARATIN.

29.   Geçen yılı sonsuza dek tekrar tekrar yaşamak ister miydiniz?

30.   Son on iki ay içinde hangi hareketlerinden pişmanlık duyuyorsun? Neyi farklı yapabilirdin?

31.   OLDUĞUNUZ KİŞİ OLUN.

32.   BENİ ÖLDÜRMEYEN ŞEY GÜÇLÜ KILAR.

33.   KIRIK YERLERDEN GÜÇLENİRİZ.

34.   Doğru zamanda ölün. Kendinizi var edin, potansiyelinizin farkında olun, cesur ve tam anlamıyla yaşayın. O zaman, ancak o zaman pişmanlık duymadan ölürsünüz.

35.   Yaşadığımız anda, er ya da geç, daha iyi bir geçmiş ummaktan vazgeçmemiz gerekir.

36.   Bana öyle geliyordu ki, Steve’e olan bağlılığını azaltarak kendisini onu kaybetmenin acısından korumak istiyordu.

37.   Rahatlığı birleşmede, yani bir başkasıyla birleşip kendimizi onun içinde kaybetmede ararız.

38.   Endişelerimiz ve kaygılarımızın yarısı başkalarının bizim hakkımızda düşündüklerinden kaynaklanır. Bu dikeni tenimizden çıkarmalıyız.

39.   İçsel dengemiz, bizi rahatsız eden şeyler değil, onları nasıl yorumladığımızı bilmekten kaynaklanır.

40.   BİZ İNSANLARIN DONANIMI DİĞERLERİYLE İLİŞKİ KURMAYI GEREKTİRECEK ŞEKİLDEDİR.

41.   Pozitif psikolojide yapılan yakın dönemli pek çok çalışma, yakın ilişkilerin, mutluluğun olmazsa olmazı olduğunu göstermektedir.

42.   Ona karşı duyduğunuz minnettarlığı hiç ifade etmediğiniz ve hala hayatta olan birini düşünün. On dakika ayırıp o kişiye bir minnettarlık mektubu yazın ve buradan bir çift oluşturup birbirinize mektuplarınızı okuyun. Sonraki adım bu kişiyi yakın bir gelecekte ziyaret edip mektubu ona okumanız olacak.

43.   Dilin ya da kalemin söyleyebileceği sözler içinde en üzücü olanı “olabilirdi” sözüdür.

44.   Asla çok geç değildir, asla çok yaşlı değilsinizdir.

45.   İnsanların akıl hocalarına duydukları gereksinimin, savunmasızlığımızı ve üstün bir varlık için duyduğumuz gereksinimi yansıttığına inanıyorum. Ben dahil pek çok insan akıl hocalarını aziz tutmakla kalmaz, aynı zamanda onlara hak ettiklerinden fazla güvenirler.

46.   Benim, kendimin, imgemin herhangi somut bir biçimde varlığını sürdürmesi isteğimden vazgeçtim. Kuşkusuz beni tanımış olan son kişinin de öleceği bir zaman gelecektir. Onlarca yıl önce iki bölümlü bir taşra mezarlığının tasvirini okumuştum : “hatırlanan ölüler” ve “gerçekten ölüler.” “hatırlanan ölülerin” mezarlarına bakılıp çiçeklerle bezenirken “gerçekten ölülerin” mezarları unutulmuştu, çiçeksizdiler, yabani otlarla kaplıydılar, mezar taşları eğrilmiş ve aşınmıştı. Gerçekten ölüler, tanınmayan kadim, yaşayan hiç kimsenin görmemiş olduğu ölülerdi. Yaşlı bir insan –bütün yaşlılar- pek çok insanın görüntüsünün son deposudur. Çok yaşlı bir insan öldüğünde onunla birlikte pek çok kişi daha ölür.

47.   Eski arkadaşlıkları sürdürme ve besleme konusunda çok azimliyimdir, yeni yaşlı arkadaşlar edinemezsiniz.

48.   Zengin ilişkiler faniliğin acısını hafifletirler.

49.   Hiçbir şeyden sapmış değilim. Hatırladığım kadarı ile hiç dini inancım olmadı. Önemli günlerde babamla birlikte sinagoga gittiğimi, tanrının gücüne ve görkemine bitmek bilmez övgülerden oluşan duaların İngilizce çevirilerini okuduğumu hatırlıyorum. Cemaatin bu kadar zalim, kibirli, kıskanç ve övgüye aç ilahi bir varlığa olan bağlılığına çok şaşırmıştım.

50.   Dini inançların pek çok korkuyu hafiflettiğine hiç kuşku yok. Fakat bu bana ölümün etrafında dolaşmak gibi geliyor, -ölüm reddediliyor, ölüm son değil, ölüm etkisizleştiriliyor.-

51.   Kendimi başkalarının iyileşmesine ve gelişmesine yardım etmeye adıyorum. Ahlaklı bir hayat yaşıyorum. Etrafımdakilere karşı merhamet duyuyorum. Ailem ve arkadaşlarımla sevgi dolu ilişkiler yaşıyorum. Ahlaki bir pusula için dine ihtiyacım yok.

52.   Ölüm korkusu geçmişin kaybolması fikrinden kaynaklanıyorsa, o halde geçmişi yeniden yaşamak önemli bir güvencedir. Fanilik ertelenir –yalnızca kısa bir süre için bile olsa.

53.   BEN İNSANIM VE İNSANA DAİR HİÇBİR ŞEY BANA YABANCI DEĞİL.

54.   Kendi varoluşları problem oluşturan tek yaratıklar biz insanlarızdır.

55.   …Kendini benimle böyle paylaştığın zaman…..

56.   Utanmak birbirimize önemli bir şey söylediğimiz anlamına gelir.

57.   Sizin ölümle ilgili en büyük korkunuz nedir?

58.   Uyanma deneyimi yaşadınız mı?

59.   Beş yıl sonra geriye dönüp baktığınızda pişman olmayacağınız şekilde yaşadığınızı hayal edebilir misiniz?