20 Gramlık Tiroid, Hayatın Rengini Değiştiriyor

 

Son yıllarda toplumumuzda tiroid bezi sık sık konuşuluyor. Bu hastalığın araştırılması için daha çok insan doktora gidiyor. Zaman zaman bu durumun gereğinden fazla abartıldığı iddia edilse de, tiroid bezi fonksiyonları vücudumuz açısından büyük önem taşıyor.
Boynumuzun ön bölümünde yer alan, yaklaşık 20 gram ağırlığındaki tiroid bezi, küçük ama vücuttaki rolü büyük bir organdır. Acıbadem Maslak Hastanesi Tiroid Kliniği'nden Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş, tiroid bezinde yapılan tiroid hormonlarının vücuttaki diğer bütün sistemler üzerine etkili olduğunu, tiroid hormonlarındaki en ufak dengesizliğin diğer organ ve sistemlerin de çalışmasını olumsuz etkilediğini belirtiyor. Üstelik tiroid hormonlarının bu etkileri hayatımızın sadece bir bölümünde değil, anne karnındaki hayatla beraber başlamakta ve ölene kadar sürmektedir.
Tiroid fonksiyonları bebeklik, çocukluk, ergenlik, gebelik, lohusalık, yaşlılık gibi fizyolojik dönemlerde bu dönemlerin gereğine uygun değişimler göstermektedir. Tiroid dışı hastalık durumlarında ise kimi zaman vücudu koruyucu pozisyon almakta, kimi zamansa problem haline dönüşmektedir. Görülüyor ki tiroidi önemsemek popülarite değil gereklilik olmaktadır.
Tiroid bezi anne karnındaki dönemden başlayarak hayat boyunca tiroid hormonu (T3, T4) salgılar. Bu düzenin sağlanmasında hipofizden salgılanan TSH’ın da varlığı gerekir. Bu nedenle bu hormonların yapım aşamasının herhangi bir bölümündeki bozukluk tiroid hastalığına yol açar.
Tiroid Hastalıkları Nelerdir?
Tiroidin büyümesine ‘Guatr’ denir. Guatr basit guatr, nodüllü guatr, nodülsüz guatr gibi değişik gruplara ayrılır. Bir de tiroid bezindeki büyümenin değişkenlik gösterdiği, ‘immun sistem’ deki problemlerden kaynaklanan otoimmun (vücudun tiroide karşı gösterdiği reaksiyon sonucu oluşan) tiroid hastalıkları (Hashimoto hastalığı, Basedow-Graves Hastalığı vardır. Tüm bu tablolar tiroidin çalışmasını bozarak hipertiroidi (çok çalışması) ya da hipotiroidiye (az çalışması) yol açabilir.
Hipertiroidi Ve Hipotiroidi Nasıl Anlaşılır?
Tiroid az çalıştığında (hipotiroidi) :
Halsizlik
Güçsüzlük
Saç dökülmesi
Cilt kuruluğu
Kabızlık
İsteksizlik
Mutsuzluk
Kilo artışı, şişkinlik 
Adet düzensizliği, adet olamama sayılabilir.
Tesadüfen yapılan kan testlerinde ciddi kolesterol yüksekliği saptandığında hipotiroidi akla getirilmelidir.
Tiroid çok çalıştığında (hipertiroidi) ise şunlar oluyor:
Çarpıntı
Terleme
Sinirlilik
Huzursuzluk
Kilo kaybı 
Ellerde titreme
Saç dökülmesi, saçda incelme 
Geçmeyen ishal
Gözlerde büyüme 
Adet düzensizliği, adet olamama
Tiroid Hastalığının Tanısı İçin Ne Yapılmalı?
Hastalar bazen boyunlarında şişlik fark ederek bazen de yukarıdaki yakınmalarla hekime giderler. Tanı amacıyla önce tiroid hekim tarafında elle muayene edilir. Daha sonra kan tetkiki istenerek T3, T4, TSH, gerekirse tiroid otoantikorları istenir. Ayrıca sintigrafi ve ultrasonografi de hekimin gerekli görmesi durumunda istenebilir.
Kimler Tiroid Hastalığı Açısından Risk Altındadır?
Tiroid hastalıkları ülkemizde sık görülmektedir. Özellikle daha önceleri iyot eksikliğinin yaygın olması nedeniyle guatr oldukça sık görülmektedir. Ailesinde tiroid problemi olanlar, başka bir otoimmun hastalığı olanlar, bazı ilaçları kullananlar (lityum, amiodarone, interferon, kortikosteroidler gibi), boyun bölgesine radyoterapi uygulanmış olanlar, nükleer kazalara maruz kalmış olanlar, yoğun bakımda yatan hastalar diğer insanlara göre daha fazla risk altındadır. Gebelik ve lohusalıkda da tiroid hastalığı olasılığı artar.
Tiroid Nodülü Tehlikeli Midir?
Nodüler guatr sık görülmektedir. Nodül tiroid içinde büyümüş alanlardır. Boyut ve sayıları değişik olabilir. Nodüller büyüyebilir, çok çalışır hale geçebilir ve yüzde 5 oranında da kanserleşebilir. Bu nedenle takibi gerekir. Hekim gerekli gördüğünde nodülden iğne biyopsisi ister ve tedaviyi biyopsi sonucuna göre yönlendirir.
Tiroid Tedavisinde Farklı Seçenekler Var?
Tiroid hastalıklarının tedavi şekilleri değişiktir. Bir kısmı sadece ilaçla tedavi edilirken, bir kısmında cerrahi yöntem uygulanır. Hangi tedaviye karar verileceği hastaya ve hastalığının tipine göre karar verilir. İlaç tedavisi kararı verilen hastalarda da bu tedavinin süresi, ilacın dozu, hastaya ve hastalığın seyrine göre ayarlanır. Tiroid bezi tamamen alındıysa hastanın ameliyat sonrasında ilaç(tiroid hormonu) kullanması gerekir. Tiroidin bazı hastalıkları tiroidin tamamen çıkarılmasını gerektirdiği için sonrasında ömür boyu tiroid hormonu alınması hastayı tedirgin etmemelidir.

Tiroid hastalıklarında bir diğer tedavi seçeneği de radyoaktif iyottur. Bu tedavinin kararı tiroid hastalığının tipine, hastanın bazı özelliklerine göre verilir. Tiroid hastasında ameliyat düşünülmüyorsa, hekim tarafından belirlenen aralıklarla hasta izlenir. Bu izlem sırasında tiroid hormonları, tiroid ultrasonografisi ile kontroller yapılır, gerektiğinde nodüllere yönelik biyopsi yapılır. Tiroid nodülü olan ya da büyük guatrı olan her hasta ameliyat edilecek anlamına gelmez. Ancak nodüllerin takibi sırasında ameliyat gerekliliği ortaya çıkmışsa da ameliyattan çekinilmemelidir.