9 Adımda Diş Sağlığının Püf Noktaları

 

• Sürekli kahve molası

Çoğunlukla ofis çalışanlarının sahip olduğu bütün gün kahve, çay vs içme ve atıştırma alışkanlığı, ağızda asit salgılayan bakterileri aktive ederek bu bakterilerin diş yüzeyinde yaşamasına ve dişleri çürütmesine neden olur. Dr. Mehmet Kazandı, çay ve kahveyi şekersiz tüketilmesini ya da bu içeceklerin yerine süt ve süt ürünlerini tercih edilmesi gerektiğini ve yanında atıştırılan yiyeceklerden kaçınılması gerektiğini belirtiyor.

 

·        Sigara kullanımı
Sigara içmek ağız kuruluğundan, ağız kokusuna, dişlerin sararmasına ve hatta ağız kanserine kadar birçok hastalığa sebep olabilir. Sadece sağlıklı dişler için değil aynı zamanda sağlıklı bir yaşam için sigarayı bırakmak gerekir.

 

•         Diş ipinin önemi
Sadece diş fırçalamak dişlerin birbirine bakan diş ara yüzleri, kuron köprü ve implant restorasyonlarının altları ve ortodontik tedavisi gören kişilerin ağız temizliğinde tek başına yeterli değildir. Diş fırçasının ulaşamadığı diş araları diş ipi kullanılarak temizlenebilir. Diş ipi diş eti hastalıklarından korunmak için de ideal bir temizlik yöntemidir.

 

•         Dişleri fırçalamak

Ağız sağlığının en önemli bakımı dişleri fırçalamaktır. Dişler her yaşta, günde en az iki kez fırçalanmalıdır. Hekim tavsiyesiyle alınan diş fırçası 3 aylık periyotlarla yenilenmelidir. Yaygın olarak bilinenin aksine dişler fırçalanırken diş fırçası kuru olmalıdır, fırça ıslatılarak yapılan işlemde, fırça kılları yumuşadığı için temizlik tam olarak gerçekleşmemektedir. Ayrıca macunun içinde bulunan flor suyla temas ettiği zaman etkinliğini kaybeder.

 

•         Yemek dışında tüketilen tatlı

Birçok insan yemekten bir kaç saat sonra tatlı yemeği tercih eder. Ancak ana yemekten hemen sonra yenilen tatlı ana yemeğin bir parçasıdır ve çürümeye yol açan bakteriler hala çalışırken yenildiği için onları tekrar aktif hale getirmez, onun yerine aktivitelerini yemek saatleriyle sınırlandırmış olur. Bu nedenle tatlıların yemek öğünleri içerisinde tüketilmesi diş sağlığı için önemlidir.

 

• Su ihtiyacı

Yemek yedikten sonra diş için yapılacak en iyi şey su veya süt içmektir. Yemekten sonra içilen bir bardak su, yemek parçalarını ağızdan uzaklaştırır ve ağızdaki asidik ortamı nötrler. Ayrıca süt içmek dişte kalsiyum oluşumuna neden olur.

 

•         Çiğnenemeyen tatlılara dikkat

Sakız, yapışkanlı tatlılar ve kuruyemiş ağzın içinde temizlenmesi zor alanlarda bakterilere ve hatta diş kırıklarına neden olabilir. Mümkün olduğunca bu tür gıdalardan uzak durmak gerekir.Bu yiyecekler yenildiği takdirde ise diş lerden arınıdırma işlemi büyük bir titizlikle yapılmalıdır.

 

•         Meyve ve sebzelerden kaçmayın

Meyve ve sebze yememenin ağız içerisinde kötü sonuçları vardır. Bilindiği gibi meyve ve sebzeler vitamin içerirler. Bunlar dişetleri için çok önemlidirler. Ayrıca sert meyve ve sebzelerin tüketimi dişlerde mekanik temizliğede neden olur.Örneğin elmanın ısırılarak tüketilmesi ön dişlerde mekanik temizliğe neden olur.

 

• Şekersiz sakızı tercih edin

Eğer sakız çiğnemek gibi bir alışkanlığınız varsa şekersiz sakızları tercih etmelisiniz. Şekersiz sakız çiğnemek ağzın tükürük akışını hızlandırıp, ağzın temizlenmesine ve ağız içi asidin dengelenmesine yardımcı olur. 

* Neler dişlerimizi çürütüyor?

Besinlerden ağzımızda asite dönüşen her şey, çürüğe neden olabilir.
Karbonhidratlı yiyecekler, şeker, çikolata, hatta pilav ve makarna da dahil.
Ama bu hiçbir şey yemeyeceğimiz anlamına gelmesin. Yediğimiz şeylerin asite
dönüşmesini engellememiz gerekir. Bunun tek yolu da mekanik temizliktir.

Dünya Sağlık Örgütü diş çürüğünü davranış ve beslenme hastalığı olarak
tanımlıyor. Asite dönüşen gıdaların sık sık tüketilmesi çürük riskini
artırıyor.

Bu nedenle de ana öğünlerde alınması öneriliyor. Yani makarnayı ana öğünde
yiyeceksiniz. Sağlıklı bir vücut için beslenme alışkanlığı önerileri neyse,
çürüğe karşı da aynı şeyler öneriliyor. Bol sebze ve meyve yenilmesi, bol su
içimi, pilav ve makarnanın ana öğünde alınması gibi...

BOL SU İÇİN

* Tatlı, çürüğü artırır mı?

Bakteriler en kolay şekeri asite dönüştürdüğü için tatlılar diş çürüklerini
artırır. Kişinin canı çekiyorsa, ana öğünde tatlı yemesini tavsiye ederim.
Hemen ardından, dişlerin fırçalanması gerekir. Şekerli ve nişastalı gıdaları
tükettikten sonra ağzı temizlemek için yapılabilecek en kolay şey; üstüne su
içmektir.

* Bazı meyveler çürükleri artırır mı?

Limon gibi asit içeriği yüksek, ekşi meyveler dişe doğrudan zarar verir.
Bazen insanlar limonu tuzlayıp yer. Bu; dişler için çok zararlıdır. Diş
yüzeyinde ciddi madde kaybına neden olur. Sert dokuyu yumuşatır. Limonu
geleneksel şekilde salata sosu ya da çorba sosu şeklinde tüketmek gerekir.
Direkt yemek doğru değildir. Ekşi şeyler asitlidir. Bunlar yendiğinde,
dişler öğütme hareketi yapar gibi birbirine değer ve gıcır gıcır eder. Yani
dişlerde aşınma olur. Asitli meyveler yendikten sonra dişler hemen
fırçalanmamalıdır. Çünkü asit dişlerin üzerindeki sert dokuyu yumuşattığı
için fırçalamanın mekanik etkisi ile dişler aşınabilir.. Meyvelerden elmanın
kabuğu ile ısırılarak yenilmesi ise, diş sağlığı için çok yararlıdır.
Dişlerin üzerinde temizleme etkisi yaratır. Karbonhidrat içeriği yüksek muz,
incir ve aşırı şekerli meyveler ise; dişler üzerinde herhangi bir tatlının
yaptığı etkiyi yapar. Bunları yedikten sonra dişler fırçalanmalı, en azından
ağız su ile çalkalanmalıdır.

AHŞAP KÜRDAN YASAK!

* Peynir yiyenlerin dişleri sağlam olur mu? Çok süt içenlerin dişleri daha
mı beyazdır?

Bunlar doğru değil. Çünkü dişlerin yapısı, daha diş ağız ortamına çıkmadan
son şeklini almıştır. Dolayısıyla peynirin ancak ağızdaki asit ortamını
tamponlama özelliği fayda sağlar. Dişlerin yapısına ise, herhangi bir etkisi
olmaz. Dişlerin beyazlamasında süt veya herhangi başka bir yiyeceğin etkisi
yoktur.

* Yemeklerden sonra kürdan kullanımını diş sağlığı açısından öneriyor
musunuz?

Kürdan plastikse öneriyorum. Ama sofralarımızda çoğunlukla ahşap kürdan
kullanılıyor. Bunlar dişler üzerinde kırılma riski yarattığı için bu tür
kürdanları önermiyoruz.

 Süt, peynir ve yumurta ağız kokusuna yol açar

* Ağız kokusunu artıran ve azaltan gıdalar nelerdir?

Proteinli gıdalar ağız kokusunu artırır. Her türlü et, süt, peynir
yenildiğinde ağızda kalırsa, kötü ağız kokusuna neden olur. Ayrıca sarımsak
ve soğan da kötü koku yapar. Karanfil ya da sakız çiğnenmesi ağız kokusunu
baskılayabilir ama gidermez. Ağız kokusundan kurtulmak için diş fırçalamak
şarttır. Çoğu kez kötü ağız kokusu, kişinin kendisi tarafından fark edilmez.
Ağız kokusunun asıl nedeni, ağız ortamındadır. Yediklerimiz içtiklerimiz,
diş çürükleri, diş taşları, problemli dişetleri ve eski protezler; kötü ağız
kokusunun başlıca nedenleridir.. Tedavi ve ağız bakımı ile bunlar
giderilebilir. Diş fırçalama ve diş ipi kullanımı çok önemlidir. Dil de,
kökü koku yapabilir. O yüzden dilin iyi temizlenmesi gerekir. Tükürük azlığı
da kötü ağız kokusuna sebep olabilir. Bol su içip sık ve kısa aralıklarla
şekersiz sakız çiğnenmelidir. Ağız nemlendirici gargaralar da
kullanılabilir.

* Daha beyaz dişlere sahip olmak için tüketilmesini önerdiğiniz yiyecekler
var mı?

Dişlerin daha beyaz olması ancak bir diş hekiminin yardımı ile sağlanabilir.
Diş beyazlatma işlemi yapılmalıdır. Özel mavi ışıklarla, plazma ışığıyla ya
da lazerle beyazlatma yapılabiliyor. Klinik ortamında kullanılan
beyazlatmanın yanı sıra, evde uygulanan dişliklerle de dişler
beyazlatılabiliyor. Bu ürünleri kullanırken ve kullandıktan sonra en az ilk
üç gün renkli gıdaları tüketmekten kaçınmak gerekiyor. Daha sonra da
beslenme alışkanlıklarımızda renkli yiyeceklerden ve içeceklerden uzak
durmamız şart. Aksi takdirde, beyazlamada geri dönüşler yaşanabiliyor. Yılda
bir kere, en azından tek seans beyazlatma işleminin yenilenmesinde fayda
var. Diş beyazlatma işlemi yaptırmış olanların diş beyazlatıcı macun
kullanmaları da, açık rengin kalıcılığına katkı yapıyor.

Dişi çekmek son çaredir!

Biz diş hekimleri için dişin kaybı, hasta kaybı gibidir. Diş, prensip olarak
kökünden sallanmadığı sürece çekilmez. İstisnai durumlar hariçtir. Eğer
kökte kırık varsa ya da problemli ve yenilenemeyecek durumda eski kanal
tedavileri varsa, diş çekilmek zorunda kalınabilir. Çoğunlukla çekim kararı
verirken diş röntgeninden yararlanırız. Bazen hiç belirti vermeyen dişin
bile, çekimi söz konusu olabilir. Çoğu zaman hastalar bize, 'Ağrıyan dişimi
çek' diye gelir ama biz çekmeden tedavi ederiz.

Diş ağrısına karşı buz!

iş hekiminden yararlanmak gerekir. Ama gecenin bir vakti dişlerinizde ağrı
başlarsa ve siz doktorunuza ulaşamazsanız, sıcak ya da soğuk uyaranlarla
ağrıyı rahatlatabilirsiniz. Size hangisinin daha iyi geldiğine bakarak,
ağzına buz alabilir ya da ılık su ile çalkalayabilirsiniz. Ağrı nedeni çürük
bir diş ise, çürüğün içindeki yemek artıkları temizlenip yerine
yuvarlatılmış pamuk konabilir.. Ağrıya neden olan dişetlerine ılık tuzlu su
gargarası iyi gelir. Kimsayal tahriş özelliği olan kolonya, rakı, aspirin
gibi şeyler ağrıyan dişin üzerine konulmaz. Uygulanırsa da, dişetinde büyük
tahribata neden olur.

Kanayan dişeti düşük nedeni!

Hamileliğin ilk aylarında yaşanan bulantı ve kusmalar nedeniyle, mide
asidinin dişler üzerinde aşındırıcı etkisi olur. Hamilelikte değişen
hormonlar nedeniyle, dişetleri kanar. Hamileler dişleri kanıyor diye
dişlerini fırçalamazlarsa, çürük riski artar. Hamilelik sırasında bebeğin
kalsiyum ihtiyacını dişlerden aldığı düşünülür. Bu, yanlış bir düşüncedir.
Dişler o yüzden dökülmez. Dişeti enfeksiyonu olan kadınlarda düşük görülme
oranı daha fazladır.

Çürüklere karşı ara ögünler

Ara öğünlerde salatalık, havuç, elma, tuzlu fıstık, ceviz, fındık, patlamış
mısır yenmesini öneriyoruz. Bunlar, çürük riski taşımaz. Sert kabuklu
kuruyemişlerin (fındık kabuğu gibi) dişlerle kırılması çok yanlıştır. Pek
çok diş ve protez, bu nedenle kırılıyor

 

* Diş hekimi Seyhan Ergin

 

Diş macununu ıslatmayın

Türkiye, ağız-diş sağlığı konusunda sınıfta kalan ülkeler arasında ilk sıralarda...

Doğru bilinen yanlışlar ve önemsenmeyen detaylar ağız sağlığının bozulmasına neden oluyor.

Yemeklerden hemen sonra dişleri fırçalamak besinlerdeki asitlerin ağızda dağılmasına neden olduğu için dişleri zayıflatıyor. Dişleri yemeklerden en AZ bir saat sonra fırçalamanın daha uygun olduğunu söyleyen Memorial Etiler Tıp Merkezi Diş Hastalıkları Bölümü’nden Dt. Hacer Esved Alireisoğlu, Türkiye'de ağız ve diş sağlığına yeterince önem verilmediğini söyledi ve bu konuda sık yapılan hataları şöyle sıraladı:

DİŞ MACUNUNU ISLATMAYIN

Diş macununun bilinenin aksine suyla ıslatılmaması gerekir. Islanan diş macunu etken maddesini kaybeder. Diş macunu leblebi tanesi büyüklüğünde kullanılmalıdır. Unutmayalım ki diş macunu sadece diş fırçalamayı kolaylaştırıcı bir ajandır.

"NE KADAR UZUN FIRÇALARSAM O KADAR İYİ" DİYE DÜŞÜNMEYİN

Diş temizliği hakkında bilinen yanlışlardan biri de dişleri uzun süre ve sert şekilde fırçalayarak daha çok bakteri öldürüldüğü inancıdır. Yapılan araştırmalar iki dakikayı aşan fırçalamanın daha çok bakteri öldürmediğini gösteriyor. Dişlerin günde en AZ bir kez iki dakika süreyle çok sert olmadan fırçalanması ve diş ipi kullanımıyla ideal bir diş temizliği sağlanabilir. Sigara, çay ve kahve tüketimi fazla olanlarda meydana gelen dil pası kokuya neden olabilir. Bu durumda dişler fırçalandıktan sonra dili de fırçalamak gerekir.

ARITICI GIDALAR TÜKETİN

Doğal diş fırçası olarak bilinen elmanın yanı sıra çiğ havuç, patlamış mısır ve kereviz özellikle yemek aralarında tüketildiğinde mekanik bir temizlik sağlayacaktır.

ELMA SİRKESİYLE GARGARA YAPIN 

Sabahları elma sirkesiyle gargara yapın ve sonra dişlerinizi fırçalayın. Sirke, lekelerin yok olmasına, dişlerinizin beyazlamasına ve dişetlerinizdeki mikropların ölmesine yardım eder.

AĞIZ KOKUSU İÇİN KAHVE ÇEKİRDEĞİ ÇİĞNEYİN 

Ağız kokusu gündelik yaşamda insanı sosyal ve psikolojik olarak etkileyen bir rahatsızlıktır. Kötü ağız kokusu, hem kişiyi etkiler hem de çoğu zaman mahçubiyete sebep olur. Ağız boşluğunda yaşayan bakterilerin artıkları olan sülfürlü bileşikler kötü kokuya yol açar. Kahve çekirdeği çiğnemek bu sülfür bileşenlerini ortadan kaldırır.

KEYİFLİ BİR KEŞİF "KAKAO" 

Kakao çekirdeğindeki antibakteriyal içerik nedeniyle, çikolata dişlere zarar vermiyor. Şekerlemeler ise dişlerin baş düşmanı. Meyve sularındaki asit ise her türlü dişe zararlı. Aynı şekilde laktoz içeren süt de, diş çürüklerine yol açıyor.

YEMEĞİ PEYNİRLE SONLANDIRIN

Meyve suları, tatlılar, sert kıvamlı şekerler, karamel, muz gibi yiyecekler dişlerde çürük oluşturma riskini artırıyor. Tatlı yedikten sonra süt, ayran içmek ve peynir yemek, şekerin ve ortaya çıkan asidin zararlı etkilerini önler. Ph seviyesini kontrol ettiğinden dişler için koruyucu kalkan oluşturur.