Karbonatın  (Sodyumbikarbonat) (NaHCO3) Faydaları

 

Sodyum Bikarbonat’ yani halk arasındaki ismiyle:

‘Soda’, Kabartma tozu

Sodanın güzelliğe de faydası var.Ayrıca dişlerinizi beyazlatıp, saçlarınızı da parlatabilirsiniz

Bu isim, geçmiş yıllarda kullanılan ticari ambalajlardan kaynaklanıyor. Aslında sodyum bikarbonat, beyaz pudra, karbondioksit, su ve sodyum bikarbonatın birleşmesinden oluşan alkalik tuzlardır. Bu tuzlar, suda çözünebilir özellik taşır.

Binlerce farklı şekilde karşımıza çıkan ‘sodyum bikarbonat’ı

-          mutfağımızda kabartma tozu olarak kullanırız.

-          Çok iyi bir temizleme malzemesidir,

-          suyu yumuşatır,

-          koku  gidericidir,

-          beyazlatıcı bir üründür.

Asitliliği nötralize eden sodyum bikarbonat, ekolojik bir üründür ve anti asit özellikleri sayesinde kötü kokuları yok etme özelliğine sahiptir. Son olarak sodyum bikarbonatın aynı zamanda su yumuşatıcısı, koruyucu etken madde ve bazı yangın söndürme cihazlarında söndürücü madde olarak kullanıldığını hatırlatalım.

Hamuru kabartmak için kullanılan kabartma tozu genellikle Sodyumbikarbonatın (NaHCO₃), kuru asitin (H⁺) ve mısır nişastasının birleşimidir. Sodyumbikarbonat halk dilinde karbonat olarak bilinir. Aşağıdaki yazıda da sodyumbikarbonat yerine kısaca karbonat kelimesi kullanılacaktır.

Sıcaklığın (50°C ve üstü), suyun (H₂O) ve asitin etkisiyle kabartma tozundaki karbonat birkaç bileşene ayrılır. Bu işlem sırasında karbondioksit (CO₂) gazı açığa çıkar, gaz kabarcıkları oluşur ve böylelikle hamur genleşir. Kimyasal tepkime şöyledir:

NaHCO₃ + H⁺ ———> Na⁺ + CO₂ + H₂O Karbonat sadece hamuru kabartmakla kalmıyor:

Yanmış tencereyi, yanmıs fırın tepsisini vs. kolayca temizlemek için: Örneğin tencereye bir parmak kalınlığı kadar su doldurulur; bir paket kabartma tozu (ya da karbonat) ilave edilip, 10 dakika kadar kaynatılır. Yanmış yemek tortusu anında çözülecektir.

Çaydanlıklardaki, termoslardaki ve çiçek vazolarındaki lekeler kaynamış su ve karbonat karışımı ile kolaylıkla giderilir.

Karbonatın bu temizleme gücünü kimyasal olarak şu şekilde açıklayabiliriz:

o   Kaynamış suda karbonat CO₂sinin yarısını kaybederek

o   soda (Na₂CO₃) oluşur: 2NaHCO₃ + ısı ———> Na₂CO₃ + H₂O + CO₂

Oluşan soda suyla tepkimeye girerek sodyumhidroksit (NaOH) meydana gelir. Böylelikle çözelti daha da bazikleşir ve deterjan özelliği artar.

Na₂CO₃ + H₂O ———> NaHCO₃ + NaOH

§ Haftada bir dişler kabartma tozuyla (veya karbonatla) fırçalanırsa, dişler beyazlaşır. Burda dikkat edilmesi gereken husus, fırçalama işleminden sonra yarım saat boyunca asitli yiyecekler ve içecekler kullanılmaması.

§ Karbonat, suyun sertliğine sebebiyet veren kalsiyum (Ca²⁺) ve magnezyum (Mg²⁺) iyonlarıyla tepkimeye girerek çökelti oluşturur ve suyun yumuşamasını sağlar. Yumuşatılan su daha sonra çökeltiden ayrıştırılır.

Ca²⁺ + SO₄^2- + 2NaHCO₃ ———>CaCO₃ + 2Na⁺ + SO₄^2-+ H₂O + CO₂

 

§ Bakliyatlar ve sert sebzeler haşlanırken, haşlama suyuna karbonat eklenirse daha çabuk yumuşamaları sağlanır. Karbonatın bazik özelliği selülozun kabarmasına yardımcı olur.

§ Karbonat yine bazik özelliği sayesinde istenmeyen kokuları nötrleştirir yani yok eder. Örneğin ağız kokusu, lavabo ve tuvaletlerdeki atık su akım yerleri, kokan ayakkabılar, buzdolabı gibi. Çünkü karbonat kokuları kendine bağlama özelliğine sahiptir.

§ Lahana, karnabahar gibi sebzeler kükürtce zengindirler. Bu kükürt, bu gibi sebzeler haşlanırken çözünür ve hoş olmayan kokuya sebebiyet verir. Bu tür sebzeleri haşlarken haşlama suyuna biraz karbonat eklemek istenmeyen kokuların oluşumunu azaltır. Bazik ortamda havadaki oksijen bu kükürt bileşenlerini yükseltger. Aynı zamanda karbonat bu tür sebzelerin gaz yapıcı özelliğini de azaltır.

§ Deodorant yerine ve terlemiş ayaklar için ayak banyosunda kullanılır. Bu uygulama en fazla haftada bir yapılmalıdır.

§ Böcek sokmasından sonra o bölgeye karbonatlı su ile pansuman uygulanırsa kaşıntıyı ve kabarmayı hemen azaltır. Genel olarak yarım litre suda bir kaşık karbonatla yapılan karışım kaşıntılara karşı iyi gelir. Günes yanığına maruz kalan bölgelere de karbonatlı su faydalıdır, anında ağrı kesici özelliği vardır.

§ Karbonat mide yanması için de kullanılır. Mide yanması, midenin gereginden fazla mide asiti salgılamasından kaynaklanır. Mide asitini azaltmak amacıyla anti asit olarak verildiğinde genel olarak vücudun fazla asidini yok eder. Karbonat asitle tepkimeye girerek midenin pH degerini artırır (yani asitligi azaltır). Tepkimede oluşan CO₂ gazından dolayı geğirme olur. Bir çay kaşığının ucuyla aldığınız karbonatı bir bardak suyla yuttuğunuzda mide yanmasına karşı ilaç görevi görür. Mide ülseri olan kimseler karbonatı çok kullanırlarsa da her zaman doğru değildir.

§ Eğer yemekler veya salatalar çok ekşili iseler karbonat katarak ekşiliği (asitlilği) azaltabilirsiniz.

§ Gümüş eşyalar karbonatlı suyla ovularak parlatılır. Ancak önce eşyanın iç tarafını ovup denemeli.

§ 3 kaşık karbonat 2 bardak sıcak suda eritilir; temiz bir bez bu suya batırılıp buzdolabının içi silinerek en inatçı kirler, hatta yüzeye yapışan yağlar bile kolayca çıkar. Rengi solan halıları karbonatlı su ile silerek canlandırmak mümkün.

§ Beyaz çamaşırlar karbonatla yıkanırsa daha da beyaz olurlar.

§ Kahveyi bir türlü köpüklü yapamayanlar, çok az bir miktar karbonatı cezvedeki karışıma eklemek suretiyle köpüklü kahve elde edebilirler.

§ Taze çiçeklerin ömrünü uzatmak için vazo suyuna bir tutam karbonat atmak yeterli.

§ Fırında pişirilen tavuğun derisinin üzerine karbonatlı su sürülürse gevrek olur.

Başka Nerelerde Kullanabilirsiniz : 

 

DOĞAL DETERJAN

Temizlik, sodyum bikarbonatın en yüksek derecede etkili olduğu alandır. Hemen hemen her yerde ondan yararlanabiliriz. Mutfakta, banyoda, zeminlerde, yemek masasında, hatta arabanızda! Temizlik dolabınızda önemli bir yer edinecek bu deterjanla evinizi temizlerken çevreyi de kirletmemiş olacaksınız.

Formül: 125 ml saf sabunu, 4 litrelik sıcak suyun içine boşaltın ve çözülmeye bırakın. Mikrodalga fırına koyarak daha hızlı sonuç alabilirsiniz. Çözülen karışıma daha sonra 60 ml limon suyu veya sirke ya da 30 ml okaliptüs yağı ekleyin. Son olarak 30 ml sodyum bikarbonatı karışıma serpiştirin ve karıştırın. Kabarcıklanmanın geçmesini bekleyin. Daha sonra karışımı püskürtme aparatı bulunan bir şişeye boşaltın. Bu deterjanı her yüzeyde ve evinizin her köşesinde rahatlıkla kullanabilirsiniz.

BANYO SPREYİ

Tuvalet kenarları, aynalar, lavabo ve pencerelerde rahatça kullanabileceğiniz bu spreyin tarifini bir kenara not edin.

Formül: Bir litrelik sprey şişesi alın. İçine üçte bir oranında beyaz sirke, su, 30 ml (2 çorba kaşığı) sodyum bikarbonat ve birkaç damla seçiminize göre limon, tarçın veya çam özü yağı ekleyin. Her kullanımda şişeyi iyice çalkalayın. Ekolojik bir temizlik maddesi için bu zorunludur.

DUŞ SPREYİ

Duş ve küvetlerinizde katılaşmış sabun ve kireç plakalarının oluşumunu engellemek için mükemmel bir sprey daha.

Formül: Sprey şişesine 2.5 ml (yarım çay kaşığı) sodyum bikarbonat 5 ml (bir çay kaşığı) boraks, 2.5 ml (yarım çay kaşığı) sıvı sabun 45 ml (çorba kaşığı) beyaz sirke ve 500 ml (2 fincan) sıcak suyu karıştırın bu karışımı püskürttükten sonra karoları banyoyu ve duş kabini kapısını ince bir bez ya da sünger ile ovalayın.

BEMBEYAZ DİŞLER

Dişleri beyazlatmak için piyasada çok sayıda ürün bulunuyor. Zaten bazı diş tozları belli oranda sodyum bikarbonat tozu içeriyor. Ama yine de gerçekten etkili olan ürünler son derece az, üstelik sodyum bikarbonatın kendisinden çok daha pahalı. Şimdi karışımımızı dilerseniz hemen hazırlayalım. Islak bir diş fırçasının üzerine 1/4 çay kaşığı sodyum bikarbonat dökerek dişlerinizi fırçalayın. Bu uyguluma dişlerde bir hassasiyet yapabilir ama peroksit içeren ürünlerde de durum daha farklı değildir. Dişlerinizi her gün ya da iki günde bir sodyum bikarbonatla fırçalayın, kalan günlerde diş macunu kullanın. Sakın ultra, mega, süper kokulu, tatlandırıcı ürünleri almayın, düşük fiyatta satılan bir ürün yeterlidir. Diş etlerine zarar vermekten kaçının ve diş fırçasını dişlerinize yavaşça uygulayın.

YAĞLI SAÇLAR VE CİLTLER İÇİN LOSYON

Bir kase içine 30 ml (2 çorba kaşığı) sodyum bikarbonat ve 45 ml (3 çorba kaşığı) yulaf ezmesi koyun. 60 ml (1/4 çay fincanı) doğal yoğurt ekleyin ve karıştırın. Yulaf ezmesini hafifçe kabarmaya bırakın. Sonra bu kremi cilt ve saçlarınıza hafifçe uygulayın. Durulamadan önce 60 saniye kadar bekleyin. Sodyum bikarbonat, yumuşak bir parlatıcı olduğu için yulaf cildinizdeki ve saçınızdaki yağları absorbe eder. Yoğurt ise cildinizi ve saç derinizi besler. Bu, çok basit ama ama bir o kadar da etkili bir tariftir.

SAÇLARINIZI ARINDIRIN

Kullandığınız bir yığın üründen sonra, saçlarınızın parlaklığını yitirmesi kaçınılmaz! Yeniden ışıl ışıl saçlara sahip olmak için bu formülü kaçırmayın. Saçınızı her zamanki gibi şampuanlayın. Avucunuza bir miktar sodyum bikarbonat alıp, saçınıza 3-5 dakika sert bir şekilde masaj yapın. Bu şekilde saçlarınız kirlerden tamamen arınır. Saçlarınızı duruladıktan sonra istediğiniz saç kremini uygulayın.

KİŞİSEL BAKIM REÇETELERİ

Sodyum bikarbonat ağrıyan ayaklarınızın acısını alır rahatlatır, dişlerinizi beyazlatır, bakterilere karşı ağız gargarası olarak kullanılabilir. Aşağıda kişisel temizlik malzemesi olarak sayısız uygulamadan birkaçını bulacaksınız.

DEODORANT

Koltuk altlarınıza süreceğiniz bir parça sodyum bikarbonat, kötü kokulardan kurtulmanızı ve kendinizi daha rahat hissetmenizi sağlar. Cilde zararlı maddeler içeren parfümlerin kötü etkilerinden sodyum bikarbonat sayesinde kurtulabilirsiniz.

EL TEMİZLİĞİ

Ellerinizi suyla duruladıktan sonra onları sodyum bikarbonat sürerek ovalayın ve yıkayın. Ellerinizin hemen yumuşacık olduğunu göreceksiniz.

AĞIZ GARGARASI

Birçok ağız gargarası alkol içerir. Tehlikeli yan ürünlerden kaçınmak istiyorsanız, size vereceğimiz tarifi uygulayın: 125 ml suya 5 ml sodyum bikarbonat (Bir çay kaşığı) ekleyin ve karıştırın. Daha sonra bir-iki tutam deniz tuzu ekleyin. Karışımın bir kısmıyla otuz saniye boyunca gargara yapın ve sonra ağzınızı çalkalayın. Diş çürüklerine ve kötü ağız kokusuna yol açan bakterilerden kurtulacaksınız.

AYAK BANYOSU

Ayağınızdaki nasırları yumuşatmak için; 4 ölçü ılık suya (isterseniz sıcak su da olur) bir ölçü sodyum bikarbonat ekleyin. Bu solüsyona ayaklarınızı sokun ve kendinizi dinlenmeye bırakın. Banyo, ayak kaslarınızı gevşeterek kaşıntılarınızı giderecektir. El ağrılarınızı da gidermek için de aynı solüsyonu hazırlayabilirsiniz.

ARABANIZI BİLE TEMİZLER

Sodyum bikarbonat, otomobiliniz için yumuşak bir parlatıcı olarak da iş görür. Üstelik sadece karoseriyi temizlemek için değil, iç döşemelerdeki yapışkan lekelerden kurtulmak için kullanabilirsiniz.

Bir litrelik sıcak suda 15 ml sodyum bikarbonatı eritin. Bir güderi parçasını, bu karışıma sokun ve silinecek yüzeyi ovalayın. Solüsyonu ön cam ve yan dikiz aynası gibi parlak yüzeylere de uygulayın. Arabanızın kül tablasına serpeceğiniz bir miktar sodyum bikarbonat kadar hiçbir şey kötü kokuları giderme konusunda etkili olamaz. Sodyum bikarbonatı bagaj ve koltuklara, araba halılarına elektrikli süpürgeyle temizliğe başlamadan önce serpebilirsiniz. Temizlik sonrasında arabanızın harika bir kokuya sahip olduğunu göreceksiniz.

*Alıntıdır.