KALP KRİZİ VE KOLESTEROL GERÇEĞİ

Prof.Dr.M.Kemal ERBİL

Klinik Biyokimya Uzmanı

 

Kolesterol hakkında Gerçekler

·         Tehlikeli olan kolesterol yüksekliği değil kolesterol yüksekliğini kafaya takmaktır.

·         HASTALARIN DEĞİL,LABORATUVAR SONUÇLARININ TEDAVİ EDİLMESİ YANLIŞTIR.

Sık Sorulan Sorular

·         Kolesterol tam olarak nedir?

·         Kolesterol nasıl hem iyi hem de kötü olabiliyor?

·         Kolesterol vücudunuzda neler yapar?

·         Yükselmiş kolesterol düzeyi nedir?

·         Ne zaman endişelenmelisiniz?

·         Endişelerinizle ilişkili olarak neler yapabilirsiniz?

·         Hangi hallerde mutlaka ilaç kullanmamız gerekir

·         Kolesterol ilaçları gereklimi

·         Yoksa yüzlerce kişi ilaç sektörünü iha etmek için mi kolesterol ilacı kullanmak zorunda bırakılıyor

Kolesterol nasıl bir maddedir?

·         Mum kıvamında yağımsı bir maddedir

·         Kolesterol vucudumuzdaki hücrelerin zarları,sinirlerimizin yalıtımı ve çeşitli hormonların (kortizol,testesteron,östrojen, D vitamini ve safra asitleri) için vazgeçilmez temel maddedir.

Kolesterol nerede bulunur?

•         Kandaki kolesterol iki yerden kaynaklanır:

Ø  Aldığımız gıdalardan (%20)

Ø  Karaciğerde sentezi (%80)

•         Diyetimizdeki kolesterol sadece et ve süt ürünleri gibi hayvansal gıdalarda bulunur

Kolesterol kanda nerede bulunur ?

·         Kolesterol kanda LİPOPROTEİN adı verilen maddelerle taşınır

·         Başlıca kolesterol taşıyan lipoproteinler LDL ve HDL’dir.Normal bir ferdin total kolesterolünün  %70’ini LDL ,%20’sini HDL kolesterol içerir.

Kötü kolesterol : LDL

·         Kanda kolesterolü taşıyan esas maddedir

·         Damarın iç yüzeyine yapışarak PLAK denilen yapılar oluşturulur

Risk Sınıfı                                                       Hedef LDL kolesterol

·         Kalp damarlarında ve diğer damarlarda hastalık var…….< 100 mg/dl’den düşük olmalı

·         2 veya daha fazla risk faktörü olanlar…….                           <130  mg/dl’den düşük olmalı

·         Hiç risk faktörü yok veya 1 risk faktörü var ……..           <160 mg/dl’den düşük olmalı

LDL-Kolesterol

·         < 100       mg/dL                 Normal

·         100-129  mg/dL                 Normale yakın

·         130-159  mg/dL                 Sınırda yüksek

·         160-189  mg/dL                 Yüksek

İyi kolesterol HDL

•         HDL-kolesterol ; LDL-kolesterolü taşıyarak damarından uzaklaştırır

•         HDL/LDL oranının düşük olması koroner kalp hastalıkları için risk faktörüdür.

HDL-Kolesterol

•         < 35 mg/dL                 Düşük

•          ≥ 60 mg/dL                Yüksek

Trigliserid nedir?

·         Kan yağıdır.Vucudun enerji depolarını oluşturur.

·         Karaciğer yağlanmasına , damar sertliğine yol açar.

·         < 150      mg/dL                  Normal

·         150-199  mg/dl                  Sınırda yüksek

·         200-499  mg/dL                 Yüksek

·         > 500           mg/dL             Çok yüksek

Kardiyovasküler Risk Faktörleri Nelerdir?

·         Yağ metabolizması bozukluğu (kolesterol yüksekliği)

·         Hipertansiyon

·         Yetersiz eksersiz

·         Şeker Hastalığı

·         Sigara

·         Tip A kişilik (mükemmelliyetçi,obsesif,hırslı ve gergin kişilik)

Kolesterol Neden Yükselir?

·         Genler

·         Tiroid Hastalıkları

·         Yağlı yiyecekler

·         Hareketsiz yaşam tarzı

·         Aşırı kilo

·         Sigara

·         Yaşlanma

·         Cinsiyet

·         Uzun süreli kronik hastalıklar

·         Hipertansiyon

·         Stres

·         Aşırı alkol tüketimi

Kalp hastalıklarından KORUNMA YöNTEMLERİ

·         Şişmanlığın önüne geçmek

·         Sağlıklı şekilde beslenmek

Ø  Doymuş yağlarla beslenmeyi azaltmak,Doymamış yağları kullanmak

Ø  Diyetteki kolesterolü azaltmak

Ø  Tuz alınımı azaltmak

Ø  Kan yağlarının diyetle ve tıbbi tedavi  ile düşürülmesi

Ø  *Sigara içiminin durdurulması

Ø  *Hipertansiyonun durdurulması

Ø  *Orta derecede egzersiz

Doymuş Yağların Bulunduğu Ürünler

·         Kırmızı et

·         Kuyruk yağı

·         Tereyağı

·         Peynir

·         Süt ve süt ürünleri

·         Katı margarinler

·         Soslar

Doymamış Yağların Çok Bulunduğu Ürünler

·         Zeytinyağı

·         Ayçiçek yağı

·         Mısırözü yağı

·         Soya yağı

·         Ceviz

·         Fındık

·         Ton balığı

Korunma yöntemleri

·         Düzenli biçimde fiziksel aktivite yapmak

·         Stresi azaltmak

·         Yüksek tansiyonla mücadele etmek

·         Şeker hastalığı ile mücadele etmek

·         Sigara içmemek

·         Gut hastalığı varsa tedavi etmek

·         Doğum kontrol hapları dışındaki yöntemlerle korunmak

·         Alkol kullanımı azaltmak

Egzersiz Diyetin Yararlarını Artırır

·         Aerobik aktiviteleri seçiniz.

·         Süre ve sıklık belirleyiniz.

·         Süreklilik sağlayınız, düzenli bir egzersiz şeması hazırlayınız.

·         Egzersiz yapma konusunda motive olunuz.

·         Programınıza devam etmedikçe, egzersiz yardımıyla kaybettiğiniz kiloları geri alırsınız

İlaç Tedavisi ne zaman verilmeli?

•         Kolesterolü yüksek olan her kişi kalp ve damar hastası değildir.

•         Kişiye sırf kolesterolü yüksek diye diğer risk faktörleri yeterince incelenmeden hemen kolesterol ilacı yazılması doğru değildir.

Kimlere ilaç VERİLMEMELİ !

•         Kişinin risk faktörleri belirlenmelidir.Genetik çok önemli bir risk faktörüdür.

•         Kişi:

Ø  Genetik bir kalp ve damar hastalığı riski taşımıyorsa

Ø  Şeker metabolizması düzgünse

Ø  Kilolu değilse

Ø  Sigara kullanmıyorsa

     Kolesterolü bir miktar yüksek bile olsa hekim bu kişiye hemen ilaç başlamamalıdır.!!!

Kimlere İlaç Verilmeli?

•         Ailesinde 50 yaşın altında kalp krizi,kalpten ölüm,by-pass hikayeleri olan biri ileri derecede risk taşır.

•         Şeker hastalığı

•         Hipertansiyon varsa:

   Kolesterolü anormal yüksek değilse bile ilaca başlamak gerekir.!!!

Kolesterol İlacı iktidarsızlık yapar mı?

•         İktidarsızlığın temel nedeni kolesterol ilacı değildir

•         Mesele penil damarlardaki aterosklerozun zamanında ENGELLENMEMESİDİR….

Et,yumurta,tereyağı: Yemelimi ? Yememelimi  ?

·         Kırmızı et , yumurta ve tereyağının zararlı olmadığı konusu ise ÇOK HASSAS.

·         Eski insanlar tereyağ,kırmızı et hatta kuyruk yağı bile yerlerdi ama onlara bir şey olmazdı. Söylemi ÇOK EKSİK.

·         Öncelikle modern insan eski zamanlardaki gibi yaşamıyor.

·         Birçoğumuz beden gücü kullanmıyoruz.

·         Gıda da ve çevrede kirliliğe maruz kalıyoruz.

·         Tabii ki kırmızı et de tereyağıda yenecektir.

·         Ancak bunun miktarı yine KİŞİYE onun BEDENSEL ve GENETİK özelliklerine göre ayarlanmalıdır.

KALPTE   DEVRİM : H O M O S İ S T E İ N

•         Dr.McCully homosistein aminoasidinin, arterleri hasara uğratarak aterosklerozise ve felce neden olduğunu düşündü. Arterlerdeki süratle ilerleyen ciddi hasarın, arteriosklerotik plaklarda depolanan yağlar ve kolesterolden önce olduğu kanısına vardı.

•         Dr. McCully, damar sertliğini, yani damarların yağlar veya diğer maddelerle tıkanmasını, “Protein İntoksikasyonu” olarak adlandırmaktadır. Amerikalılar kolesterolü düşürmek için yağlardan uzak durulması üzerinde yoğunlaşırken, Dr. McCully homosistein düzeyini düşürmek için HAYVANSAL PROTEİN tüketiminin azaltılması gerektiğine inanmaktadır.

Plazma Total Homosistein Konsantrasyonları

Normal                                                    5-12 μmol/L

Arzu edilen                                         < 10 μ mol/L

Hiperhomosisteinemi             

                              Hafif                                             15-25 μ mol/L

                              Orta                                               25-50 μ mol/L

                              Şiddetli                                            50-500 μ mol/L

Amaç:

·         Vücudumuza yeterli miktarda vitamin B6, vitamin B12 ve Folik Asidi almak ve homosistein seviyesini en uygun konsantrasyonu olan 8µmol/L civarında tutmaktır.

·         Eğer kan homosistein seviyesi 8µmol/L’den düşükse, homosistein damarlarımızı tahrip etmeyecektir. Böylece kalp hastalığı, felç, hipertansiyon, diyabet, gangren ve kan pıhtılaşmasından korunabilinecektir.

·         Kalp krizi (MI) kalp kasının bir bölümünün o bölgeye yetersiz kan akışından dolayı ölmesi(kalıcı hasra uğraması) sonucu meydana gelir.

Nedenler:

•         Pıhtı(Trombüs) oluşumu

•         Oluşan pıhtının kan ve oksijen akışını engellemesi

Risk Faktörleri:

·         Aşırı fiziksel yorgunluk

·         Öfke, kızgınlık

·         Negatif kişi yapısı

·         Alkol

·         Kahve

·         Trafik

·         Hava kirliliği

·         Ağır egzersiz

·         Kokain

·         Seksüel Aktivite

Kalp Krizi Şikayetinin Esası:

•         Göğüs ağrısı

ü  Ağrı göğüs ortasındadır

ü  Şiddetli ve künt vasıftadır

ü  Sıkıştıran,ağırlık,baskı yapıcı tarzda olabilir

ü  Göğüsta daralma hissi uyandırabilir

ü  Beraberinde sıklıkla soğuk terleme ve ölüm korkusuda vardır

Göğüs ağrısı ile birlikte hissedilebilen diğer belirtiler:

·         Nefes darlığı

·         Öksürük

·         Baş dönmesi ve sersemleme

·         Bayılma

·         Mide bulantısı-kusma

·         Kıyametin geldiği hissi

·         Sıkıntı

Kriz geçirince ne yapmak gerekir?

·         Derhal bir yere oturup dinleniniz

·         Hemen bir sağlık kuruluşuna ulaşmaya çalışınız (112)

·         Kesinlikle yürümeye veya merdiven çıkmaya devam etmeyiniz

Kalp krizi riski kimlerde fazladır?

1.       Kan yağlarının düzensiz olması

2.       Tansiyon yüksekliği

3.       Sigara içmek

4.       Aile öyküsü

5.       Diyabet hastalığı

6.       Şişmanlık

7.       65 yaşını geçmiş olmak

Kalp Krizi Tanısı

·         Hastanın şikayeti

·         Tansiyonun Ölçülmesi

·         EKG(Efor testi)

·         Kan testleri

Ø  CPK

Ø  CK-MB

Ø  Troponin T

Ø  Troponin I

Ø  Myoglobin

Kalp Krizinde kalpteki hasarın büyüklüğünü ortaya koyan testler:

•          Elektrokardiyogram (EKG)

•          Ekokardiyografi

•          Koroner anjiyografi

•          Nukleer Ventrikulografi

                        Zaman =          Kalp Kası

Kalp Krizi Komplikasyonları (İstenmeyen olaylar)

•          Ventriküler taşikardi,ventriküler fibrilasyon

•          Konjestif Kalp Yetmezliği

•          Kardiyojenik şok(% 100’e varan ölüm riski)

•          Enfarktüsün yayılımı

•          Perikardit

•          Pulmoner emboli

•          Tedavi sonrası komplikasyonlar

Her Kalp krizi ölümle mi sonlanır?

•          Hastanın yaşam süresi,krizde hasar gören dokunun büyüklüğü ve yeriyle ilgili olarak değişiklik gösterir

•          Kalbin iletim sistemi zarar görmüşse sonuç daha kötüdür.

•          Vakaların yaklaşık üçte biri öümle sonuçlanır

•          Eğer krizden 2 saat sonra hasta hala hayattaysa geri kalan kısmında yaşama şansı yükselir.

SONUÇ:

•         Kalp krizi ölümcüldür

•         Dünyadaki en büyük orandaki ölüm nedenidir

•         İşten güçten kalma,ekonomik kayba neden olur

•         En iyisi hiç olmamasıdır

•         Hastalıktan korunmak en iyisidir

•         Risk faktörleri araştırılmalı ve bunlarla mücadele edilmelidir

•         SAĞLIKLI ÇALIŞAN BİR SİSTEMİN TEMEL AYARLARI İLE OYNANMAMALIDIR.