ATATÜRK’ÜN ARDINDAN DÜNYA BASININDAN

 

“Mudanya görüşmeleri, Avrupa'nın Asya üzerindeki egemenliğinin sonunu gösteriyor, çünkü Mustafa Kemal, herkesin bildiği gibi, Yunanlıları silip süpürmüştür” - Ernest Hemingway, Amerikalı  yazar (1922)  

Arkadaşlar, yüzyıllar nadir olarak dahi yetiştirir. Şu talihsizliğimize bakın ki o büyük dahi çağımızda Türk Milleti'ne nasip oldu… Mustafa Kemal’in dehasına karşı elden ne gelirdi”

Türk ordularının zaferi neticesi Anadolu'daki emelleri gerçekleşmeyen İngiltere'nin Türk düşmanı olarak bilinen Başbakanı Lloyd George (1922)  

“Sovyet Rusya Hariciye Nazırı Litvinof ile görüşürken kendisine fikrince Avrupa'nın en kıymetli ve en dikkate değer devlet adamının kim olduğunu sordum Avrupa'nın en kıymetli devlet adamının Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal olduğunu söyledi”. - Franklin D. Roosevelt ABD Başkanı  (1928)  

“Ben şimdiye kadar on beş hükümdar ve cumhurbaşkanı ile özel ve resmi konuşmalar yaptım Bu geceki kadar ezildiğimi hatırlamıyorum . Mustafa Kemal'de büyük bir ruh kudretin esrarı var” - Sir Charles Townsend,  İngiliz Generali  (1922)  

“Mustafa Kemal sosyalist değil, fakat görülüyor ki iyi bir teşkilatçı, yüksek anlayışlı, ilerici ve iyi düşünceli, akıllı bir lider…

Mustafa Kemal, soygunculara karşı bir Kurtuluş Savaşı veriyor Emperyalistlerin gururunu kıracağına ve Sultan'ı da yarânı ile birlikte alt edeceğine inanıyorum”
Vladimir İlyiç Lenin / 1920  

“Bir ulusun hayatında bu kadar az sürede bu denli kökten değişiklik pek seyrek gerçekleşir... Bu olağanüstü işleri yapanlar, hiç kuşkusuz kelimenin tam anlamıyla büyük adam niteliğine hak kazanmışlardır. Ve bundan dolayı Türkiye övünebilir”
Eleftherios Venizelos, Yunanistan Başbakanı (1933)  

“Bir insana ölümünden sonra bu derece sevgi ve yas gösterileri yapılması milletler tarihinde az görülen şeylerdendir”- ATHİNAİKA, Atina  (12 Kasım 1938)  

“Atatürk'ün Türkiye'de yaptığını hiçbir tarafta, hiçbir kimse yapamadı:

Ne Cavour, ne Cromwell, ne de Washington...Atatürk'ün bulduğunu, hiç kimse bulamadı…İlham ettiği kimselere ve kendi prensiplerine göre yarattığı  yeni kuşak, O'nun eserine devam edecektir” - Tipos Gazetesi, Yunanistan  

“İngiliz, Fransız ve İtalyanları Anadolu'dan uzaklaştırıp bizi de yenince, karşımızda sıradan bir adam bulunmadığını ve O'nun gerçek yaratıcı kudretini kavramaktan uzak kalmış olduğumuzu kabul ettik”
Yorgi Pesmazoğlu, Yunan Ekonomi Başkanı (1938)  

“Çok, pek çok devrimciler görüldü, fakat hiçbiri Atatürk'ün cesaret ettiği ve  muvaffak olduğu şeyi yapamadı”

Messager D'Athenes, Yunanistan Gazetesi (11 Kasım 1938)

Tarih, silinmez harflerle bu devlet adamının ismini hak edecektir.

Atatürk bir halk adamıdır... Kırılmaz azmi, keskin zekâsı ve kudreti kendisini yendiği alınyazısının önüne getirmiş, böylece yeni Türkiye'nin yaratıcısı olmuştur.

Yugoslavya, Politika Gazetesi (11 Kasım 1938)  

“Atatürk'ün ölümü yalnız Türk Milleti için değil, onun örneğine çok muhtaç olan bütün Doğu milletleri için en büyük kayıptır”

EL  EYYAM Gazetesi, Şam  (1938)  

“Vatanını muhakkak bir parçalanmaktan kurtararak gemisini güvenilir bir limana götürdükten  sonra milletinden bir taht istemedi.  O, kelimenin bütün anlamıyla bir insan, eşsiz bir dahi, kahraman bir asker ve siyaset adamı idi. Hayatını milletinin mutluluğuna adadı, bu uğurda genç yaşta hayata gözlerini kapadı”

  Elifba Gazetesi, Şam (1938) 

Adı, Türk Milleti'nin milli kurtuluş savaşında ve Türkiye'nin siyasi alanda yeniden örgütlenmesine gayet sıkı bir surette bağlı olan Kemal Atatürk'ün ölümü gerek Türkiye için, gerekse bütün dostları için derinliği ölçülmez bir kayıptır

Türk Milleti'nin en samimi dostları arasında bulunan Sovyetler, zamanımızın bu emsalsiz devlet adamının öneminden dolayı derin bir acı içindedirler”

İzvestia Gazetesi, Moskova (1938)  

“Atatürk, dünya üzerinde yeni bir devir açmış bir insandır.

Ben, O'nun Türk kadınlarına hak vererek ve bir ülkede ‘ANA’yı, yakışır olduğu yüceliğe eriştirerek Batı'ya ders verdiğini nasıl unuturum”
Uluslararası Kadınlar Birliği Delegesi  Prenses Aleksandrina  

“Romanya'da Atatürk'ün ölüm haberi geldiği gün, bütün okullarda dersler tatil edildi” - Romanya-Rador Ajansı: Bükreş (1938)  

“Milletimiz, en büyük Türk'ün karşısında kederli bir saygı ile eğilmektedir”
Romanya (1938)  

“Atatürk, başı dumanlı doruklarda yüce bir dağ tepesidir. Siz O'na yaklaştıkça o yükselir ve aranızdaki mesafe sonsuza değin aynı kalır Devirlerinde büyük gözüken, zamanla küçülen benzerlerinden farkı budur ve böyle kalacaktır”

 Arriba Gazetesi, Portekiz (1938)  

“Uzun bir yol aşılmış, yüce bir eser ortaya konmuş, bir çok zaferler elde edilmiştir,

bütün bunlar Atatürk'ün eseridir”- Polonya, Kurjer Warzavski Gazetesi  

Bizim aslımız rengi uçmuş bir kıvılcım iken, O'nun bakışı ile cihanı kaplayan ve aydınlatan bir güneş haline geldik . - İkbal, Pakistan milli şairi  

Atatürk'ün yaptıkları insanoğlunun kolay kolay yapabileceği şeylerden değildir.

O; büsbütün başka bir insandı. - El-Mısri Gazetesi, Mısır  (11 Kasım 1938)  

“Istırap çeken dünyada barış ve esenliği yeniden kurmak ve insanlığın yalnız maddi değil, manevi gelişmesini de sağlamak isteyenler Atatürk’ün iman verici ve yön göstericiliğinden örnek ve kuvvet alsınlar”-  Profesör Herbert Melzig Alman Tarihçi  

“Çağımızın en büyük liderlerinden biriydi… Türkiye'nin, dünyanın en ileri ülkeleri arasında hak ettiği yeri almasını sağlamıştır”- General Mc Arthur, ABD (1938)  

“Başvekil İmredi, Atatürk'ün cenaze törenini yapılacağı 21 Kasım Pazartesi gününü Macaristan'ın milli yas günü sayarak bütün memlekette resmi binalara siyah bayraklar çekilmesini emretmiştir. Harbiye Nazırı ve Budapeşte Belediye Reisi de, askeri binalar ve belediye binaları için aynı kararı almışlar ve Belediye Reisi ayrıca, halkı da siyah bayrak çekmeye davet etmiştir”

Namzetti Ujsang Gazetesi Budapeşte (1938)  

Yüzyıldan beri Küçük Asya'nın çıkardığı en büyük lider”
The Japan Chronicle, Kobe  

“Hayatının sonuna kadar Milleti’nin mutlak güveni ile kurduğu devletin başında muzaffer kumandanının kişiliği, eşi görülmemiş bir karakter örneğidir”
Comte Carlo Sforza, İtalya Eski Dışişleri Bakanı  

“Atatürk'ün ölümü ile dünya büyük bir liderini kaybetti”
Gazeta Del Popolo Gazetesi, İtalya (11 Kasım 1938)  

“Siz Türk gençleri, bugün Büyük Şef'inizi kaybettiğinizden dolayı ne kadar ağlasanız haklısınız. Üniversite, sizin bu büyük yasınıza katılmaktadır. Bu dâhinin, vatanının tarihinde işgal ettiği parlak sayfaları size hatırlatmak isterim…

Türkiye'yi yaratan, tarihinizin bu en Büyük Adamı‘nı başımı en derin hürmetle eğerek selâmlarım”

Lozan Üniversitesi salonunda, Lozan Türk Talebe Cemiyeti'nin hazırladığı törende konuşan Profesör Morrf (1938)  

“Modern Türkiye'nin yaratıcısı Kemal Atatürk'ün eserleri, memleketi için yaptıkları

İsveç'te çok iyi bilinmektedir. Atatürk'ün liderliği altında Türkiye'nin kalkınmasını, fevkalade ileri hamlelerini hayranlıkla takip ettik.

Atatürk'ün, hukuk alanında olduğu gibi, diğer alanlarda da getirdiği reformlarla Türkiye, içinde bulunduğu çok zor durumdan kurtarılıp kuvvetli ve güvenilir temeller üzerine yerleştirilmiştir”

 Erlander, İsveç Başbakanı 

Benim üzüntüm iki türlüdür; önce böyle büyük bir adamın kaybından dolayı bütün dünya gibi üzgünüm İkinci üzüntüm ise, bu adamla tanışmak hususundaki şiddetli arzumun gerçekleşmesine artık imkân kalmamış olmasıdır”

Franklin  D. Roosevelt, ABD Başkanı(1938)  

“Savaşta Türkiye'yi kurtaran, savaştan sonra da Türk Ulusu'nu yeniden dirilten Atatürk'ün ölümü, yalnız yurdu için değil, Avrupa için de en büyük kayıptır. Her sınıf halkın O'nun ardından döktükleri içten gözyaşları bu büyük kahramana ve modern Türkiye'nin Ata'sına layık bir tezahürden başka bir şey değildir”

 Winston Churchill İngiltere Başbakanı (1938) 

“Denilebilir ki onsuz, İslâm âlemi yolunu bulabilmek için elli yıl daha bekleyecekti”

Kurtuluş savaşı esnasında Türkiye'de bulunan

Fransız kadın gazeteci Berthe Georges Gaulis  

Karşımdaki bu büyük adamda, keşfettiğim bu büyük meçhulde maharet ve karakter o kadar iyi işlenmişti ki, sözlerinde hiçbir şüphe aranamazdı.
Claude Farrère, Fransız Yazar  

Atatürk'ün ölümü dolayısı ile Kraliyet Sarayı Şehinşah ve hükümet bir ay resmî yas ilân etmiştir. Majeste Şehinşah, gömme töreninin sonuna kadar İran'da askerî ve resmî binalar üzerinde ve yabancı ülkelerdeki İran temsilciliklerinde bayrakların yarıya indirilmesini emir buyurmuşlardır.

Bu irade-i Şehinşahî bugün bütün gazetelerde ilân edilmiştir - Tahran 

“Bugün Türkiye, büyük ve yeni bir memlekettir  ve savaş sonrasının dehşet, sefalet ve bitkinliğinden çıkmış olan bu yeni Türkiye, Atatürk'ün dimağında vücut bulmuştu… O, bu Türkiye'yi kendi elleriyle dünyaya getirdi”

 İngiliz, Daily Mail Gazetesi  

“Kadınlar başka hiçbir ülkede bu kadar hızla ilerleyememişlerdir. Bir ulusun bu derece değişmesi, tarihte gerçekten eşi olmayan bir olaydır”

İngiliz, Daily Telegraph Gazetesi 

“Atatürk, yalnız Türk Milleti'nin değil, özgürlüğü uğruna savaşan bütün milletlerin önderiydi O'nun direktifleri altında siz bağımsızlığınıza kavuştunuz . Biz de o yoldan yürüyerek özgürlüğümüze kavuştuk”
Bayan Sucheta Kriplani / Hint Parlamento Heyeti Başkanı  

“Atatürk öldü. Barış kubbesinin Doğu sütunu yıkıldı. Artık evrende barışı kimse garanti edemez… Nitekim Avrupalı devlet adamları; O'nun 1930'da yaptığı uyarı ve tavsiyeleri dinlememiş ve dünyayı 1939 yılında ikinci büyük savaş felâketinin içine sürüklemişlerdir” -  Fransız Gazetesi Sanerwin  

“Biz Çinliler, hepimiz bu yasa katılıyoruz. Zira büyük bir milletin, çok sevilen Büyük Ata'sının ölümü, yalnız Türkiye için değil, aynı zamanda bizim kıtamızda ve bütün dünyada büyük bir boşluk bırakmaktadır” - Çin Basını 

“Atatürk, yirminci yüzyılın en büyük mucizesidir”
National Tidence Gazetesi, Danimarka (11 Kasım 1938) 

“Hiç bir ülke, Atatürk'ün Türkiye'sinin gördüğü değişiklikleri bu kadar hızlı bir şekilde görmemiştir… Bugünün Türkiye'sinin tarihi Mustafa Kemal'in tarihidir”
Dness Gazetesi, Bulgaristan (11 Kasım 1938)  

“Türkiye'nin uluslararası ünü, prestij ve otoritesi durmaksızın yükselmiştir. Milletine bu kadar az zamanda bu ölçüde hizmet  edebilen tek devlet adamı Atatürk'tür” - Libre Belgique Gazetesi 

“Kemal Atatürk yalnız bu yüzyılın en büyük liderlerinden biri değildir. Biz Pakistan'da O'nu, gelmiş geçmiş bütün çağların en büyük adamlarından biri olarak görüyoruz. O, yalnız sizin ulusunuzun sevgili önderi değildir Dünyadaki bütün Müslümanlar gözlerini sevgi ve hayranlık duygularıyla ona çevirmişlerdir“

 Muhammed Eyüp Han Pakistan Devlet Başkanı (1963)  

Namuslu, ilkeli, yüksek ahlak ve merhamet sahibi bir insandır…

İslam konusunda hutbe verecek kadar bilgili olmasına ve mesela başucunda Kuran bulunmasına rağmen hiçbir zaman din sömürücülüğü yapmamıştır…

Arnold Toynbee – Tarihçi (İngiliz hükümetine verdiği rapordan) 

“Bir insanın değerinin en belirli ölçüsü kendi alanındaki üstünlüğünü dostuna düşmanına kabul ettirebilmesindedir. işte Atatürk bu yüceliğe ermiş dâhilerden biridir Bir ihtilalci olarak modern Türkiye'yi yaratmış, davasında muzaffer olmuş,  yüzyılımızın büyük devlet adamları arasına katılmıştır”

W. Somerset Maugham İngiliz romancı, yazar (1953)  

“O, Türkiye'yi kurmakla bütün dünya uluslarına Müslümanların seslerini duyuracak kudrette olduğunu ispat etti…

Kemal Atatürk'ün ölümüyle Müslüman dünyası en büyük kahramanını kaybetmiştir

Atatürk gibi bir önder önlerinde bir ilham kaynağı olarak dikildiği halde Hind Müslümanları bugünkü durumlarına hâlâ razı olacaklar mı?”

 Muhammet Ali Cinnah-Kaidiâzam, Pakistan Cumhurbaşkanı (1954)  

“Yakın ve Orta Doğu'da ilk cumhuriyet, doğuşunu ona borçludur. Bu cumhuriyet, birçok ulusun milli özgürlük savaşlarına ışık tutmuştur…

Atatürk'ün yönetimindeki Türkiye'nin uluslararası otoritesi yükselmiş ve ülkesi dünya siyasetinde önemli bir rol oynamaya başlamıştır”

Nikita S. Kruşçev Sovyetler Birliği Başkanı (1963)  

Kemal Atatürk veya bizim onu o zamanlar tanıdığımız ismiyle Kemal Paşa, gençlik günlerimde benim kahramanımdı. Büyük devrimlerini okuduğum zaman çok duygulandım. Türkiye'yi modernleştirme yolunda Atatürk'ün giriştiği genel çabayı büyük bir takdirle karşıladım. Onun dinamizmi, yılmaz ve yorulmak bilmezliği insanda büyük bir etki yaratıyor. O, Doğu'da modern çağın yapıcılarından biridir. Onun en büyük hayranları arasında bulunmakta devam ediyorum.
Jawaharlal Nehru / Hindistan Başbakanı (1963)  

“Mustafa Kemal Atatürk, kuşkusuz 20. yüzyılda dünya savaşından önce yetişen en büyük devlet adamlarından biri, hiçbir millete nasip olmayan cesur ve büyük bir inkılapçı olmuştur” - Ben Gurion, İsrail Başbakanı (1963)  

Sakarya Savaşı, Sakarya Zaferi, yirmi yaşımın en kuvvetli hatırası olmuştur. O zamanlar, kendi kendime diyordum: Acaba ben de ulusumu böylesine seferber edemez miyim, onun ruhuna kurtarıcı hamleyi, bu dizgin tanımaz ihtirası aşılayamaz mıyım? - Habib Burgiba, Tunus Devlet Başkanı (1965)  

"Kendisinin tarihi büyüklüğü, eseri olan yeni Türkiye'ye bakılarak bugünden ölçülebilir… Çelik gibi azim ve gayreti, uzağı gören akıl ve hikmetle birleşmiş olan bu gerçek halk önderi ve devlet adamı; Anadolu dağlarının en uzak ve ıssız köşesindeki köylere bile başka bir ruh aşılamıştır.”

Illustrierte Zeitung Dergisi, Almanya  

Devletimizin banisi ve milletimizin fedakar, sadık hadimi, İnsanlık idealinin aşık ve mümtaz siması;Eşsiz kahraman Atatürk Vatan sana minnettardır

İsmet İnönü 21 Kasım 1938

 

*Bu derleme Sayın Canerhan Tipi’nin çalışmasından alınmıştır.