Doğalgazı Güvenli Kullanma Rehberi!

 

Doğalgaz Kullanırken Dikkat Edilecekler

 

Ard arda yaşanan faciaların önüne geçmek için yapılması gerekenler...

 

Yeni yılın ilk günlerinde ard arda yaşanan karbonmonoksit zehirlenmesi faciaları herkesi tedirgin etti. Firmalar alınacak önlemler konusunda açıklamalar yaparken, meslek kuruluşları yetkilileri de aboneleri uyarıyor.

 

Bu bilgi karışıklığında ne yapmalı, nasıl önlem almalı? Zehirlenmeler neden oluyor ve belirtileri neler?... İşte tüm bu soruların cevapları...

 

ZEHİRLENME BELİRTİLERİNE DİKKAT!

 

- 1. aşamada, kişide hafif huzursuzluk, durgunluk ve uyuklama hissedilir. Biraz daha fazla karbonmonoksit gazı solunursa rehavet çöker ve uyuma isteği iyice artar.

 

- 2. aşamada, titreme, adale kasılması, diş gıcırdaması, çene titremesi olur ve vücut ısısı yükselir. Gözler donuklaşır.

 

- 3. aşamada, solunum ve kalp yavaşlar. Vücut ısısı düşer ve ölüm gerçekleşebilir.

 

- Karbonmonoksit sonucu ölümlerde dudak rujla boyanmış gibi kızarır. Yüz tebessüm eder bir hal alır. Deri kiraz kırmızısı renge dönüşür.

 

İŞTE ZEHİRLENME OLAYLARININ NEDENLERİ

 

- Doğal gaz yakıcı cihazlarının bağlandığı bacaların temizlenmemesi , bakımı yapılmaması veya baca malzemelerinin zaman içerisinde deformasyona uğraması.

 

- Baca başlığı olmamasından dolayı rüzgarlı havalarda baca tepmesi olması ve yağmur suyunun baca içerisine girerek baca malzemesine zarar vermesi.

 

- Baca sensörünün olmaması veya yetkisiz kişiler tarafından iptal edilmesinden dolayı standartlarda belirtildiği görevini yapamaması ve dışarıya atılamayan baca gazının iç ortama yayılarak risk oluşturması .

 

- Abonelerin yakma tesisinin bakım, onarım ve bacanın temizlenmesini yönetmeliklerin gerektirdiği şartlar ve zamanda yaptırmaması.

 

- Bacalı ve açık yanmalı cihazların kullanıldığı mahale açılmış olan menfezlerin sonradan iptal edilmiş veya kapatılmış olması.

 

- Doğal gaz kullanan abonelerin tesisata yönelik ve izinsiz olarak tadilat işlemleri yaparak tesisatı uygunsuz hale getirmeleri.

 

- Baca yapımında kullanılan malzemelerin bacada meydana gelen yoğuşma suyunun baca malzemesine zarar vermesi .

 

- İnşaat aşamasında baca yapılırken baca iç bölmelerinin daraltılmasından dolayı baca çekişinin sağlanamaması.

 

- Baca çekişinin bozulması ve baca gazının dış atmosfere tahliye edilememesi sonucu bacada ve yakıcı cihaz davlumbazı etrafında yığıntıya neden olması.

 

- Abonelerin doğalgazlı yakıcı cihazlarının bakımını yaptırmamaları veya yetkisiz kişilere yaptırmaları.

 

BACA TEMİZLİĞİ ÇOK ÖNEMLİ

 

- Doğalgaz diğer yakıtlara göre bacalarda kirliliğe neden olmaz ama çeşitli dış etkenlerin (rüzgar, sarsıntı v.s.) yanı sıra, doğalgazdan önce kullanılan kömür ve odun gibi yakıtlar, bacalarda is ve kurum oluşturur. Gerekli bakım ve temizlik yapılmadan doğalgaz kullanılması durumunda, atık gazlar, bacada yoğuşma oluşturur.

 

- Bu yoğuşma baca içerisindeki kurum ve isleri yumuşatmakta, yumuşayan kurum ve isler ile birlikte baca içindeki harç parçaları da kabararak baca içine dökülmekte, dolayısıyla tıkanmalara yol açmakta.

 

-* Oluşan bu tıkanıklıklar, bacanın çekişini kısmen ya da tamamen engelleyerek atık (karbonmonoksit) gazların geri tepmesine ve cihazların, boruların bulunduğu ortama yayılmasına yol açar.

 

- Hangi yakıtı kullanırsanız kullanın bacanızı yılda en az bir kez itfaiye ya da itfaiyenin yetkilendirdiği firmalara temizletin.

 

ABD'DE DEDEKTÖR KULLANIMI ZORUNLU

 

2004’te Amerika’nın Boston kentinde 7 yaşındaki bir kız çoçuğu doğalgazdan zehirlenip ölünce bu tehlikeye karşı harekete geçildi ve 2005te çıkarılan ’Nicole Yasası’ adlı yasayla doğalgazlı evlerde karbonmonoksit dedektörü kullanımı zorunlu hale getirildi. 75 TL’lik bu cihaz Türkiye’de de bulunuyor.

 

DOĞALGAZ KULLANICILARININ ALMASI GEREKEN ÖNLEMLER

 

-Bacalar yılda en az bir kez, kış sezonu öncesi, İtfaiye Daire Başkanlığı'na (Tel: 110) temizlettirilmeli.

 

-Bacalı cihaz almadan önce, bacalar, yetki almış kontrol denetim firmalarına test ettirilmeli ve olumlu rapor alınmalı. Yetkili firmaların listesini bağlı bulunduğunuz firmadan temin edebilirsiniz.

 

-Bacalı cihazlara, yetkili servis çağrılarak bakım yaptırılmalı.

-Cihaz bacalarına kesinlikle aspiratör bacası bağlatılmamalı.

-Cihazlara baca sensörü taktırılmalı, çalışır durumda olduğunu kontrol ettirilmeli.

-Cama takılan havalandırma (ventilasyon) kesinlikle kapatılmamalı.

-Cihazın bulunduğu yerin kapısı, çalışırken kapalı tutulmalı.

-Bacalara şapka taktırılmalı.

-Evde gaz kaçağı hissedildiğinde, paniğe kapılmadan ortam dışına çıkılmalı. 24 saat hizmet veren Alo 187 aranarak, ekip gelene kadar doğalgaz vanaları kapatılmalı, pencereler açık tutulmalı, eğer koku fazlaysa, yangına yol açmamak için elektrik sigortaları kapatılmalı ve ortamda telefon kullanılmamalı. Verilen adrese en kısa zamanda ulaşacak olan ekipler gerekli müdahalede bulunarak, sorunu seri şekilde çözeceklerdir.

 

MAKİNE MÜHENDİSLERİ UYARIYOR: MİLYONLARCA ABONE TEHLİKEDE!

 

Fatih’te bir anne ve bedensel engelli kızının doğalgaz bacasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek ölmesi üzerine binada inceleme yapan Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi doğalgaz kullanıcılarının alması gereken önlemlerin altını çizdi. İstanbul’da yaklaşık 4 milyon doğalgaz abonesinin olduğunu belirten Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şube Sekreteri Alkım Erdönmez, "Anne ve kızının öldüğü evde menfez bulunmuyordu. Kullanılan alüminyum bacanın eğimi de doğru değildi. Bu baca yıpranmasına rağmen değiştirilmemiş. İstanbul’daki 4 milyona yakın doğalgaz abonesinin yüzde 40’ının bu şekildeki bacaları kullandıklarını tahmin ediyoruz" diye konuştu.

 

Erdönmez’e göre aboneler şunlara dikkat etmeli: “Gaz tüketim cihazlarının bulunduğu odalarda menfez bulunmalı. Çünkü ateş yanarken havaya ihtiyaç duyuyor ve havayı tüketiyor. Hava kalmayınca da karbon monoksit açığa çıkabiliyor. Hermetik kombiler tehlikeli bir gaz algıladığında 75-80 desibele kadar sesli uyarı yapıyor. Bu ses dışarıdan bile duyulabilir. Bu sistem Türkiye’de de yaygınlaştırılmalı. EPDK teknik şartname konusunda harekete geçmeli. Ankara ve İstanbul’daki firmalar teknik şartnameleri kendileri belirliyor. Makine Mühendisleri Odası LPG kontrollerini nasıl yapıyorsa, bu konuda da bakım olmasa da denetleme işlemini yürütebilir. Kombilerin baca bağlantısı için çelik borular kullanılması gerekli.”

 

Karbonmonoksit öldürücü bir zehirdir.

 

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tevfik Özlü, karbonmonoksitin kokusuz, renksiz, öldürücü bir zehir olduğunu, zehirlenen kişinin, bu gazı soluduğunda önceleri pek bir şey fark etmediğini söyledi.

 

Özlü, soba dumanı, şofben veya egzoz zehirlenmesi olarak medyaya yansıyan olayların, aslında karbonmonoksit zehirlenmesi olduğunu belirtti.

 

Doğalgazın zehirli olmadığına dikkati çeken Özlü, “Doğalgazın kendisi zehirli değildir. Doğalgaz sızıntısı olduğunda, solunan havadaki oksijenin azalmasıyla ölüm olabilir veya doğalgazın yanması sırasında oluşan karbonmonoksitin ortama yayılmasıyla zehirlenme meydana gelir” dedi.

 

Karbonmonoksitin kokusuz, renksiz, öldürücü bir zehir olduğunu ifade eden Özlü, “Zehirlenen kişi, bu gazı soluduğunda önceleri pek bir şey fark etmez. Karbonmonoksit kısa bir sürede kandaki oksijenin yerini alır. Aşırı bir yorgunluk, dalgınlık, baş ağrısı, baş dönmesi bulantı, kusma, çarpıntı, kulak çınlaması, bazen kas krampları vardır. Kişi zehirlendiği aklına gelse bile, bunu fark ettiğinde adım atacak hali kendinde bulamaz. Sonunda, kişi oksijensizlikten ölür. Olay fark edilse de geri dönüş her zaman mümkün değildir. Ölüm önlenebilse bile kalıcı sakatlanmalar olabilmektedir” diye konuştu.

 

Böyle bir durumda zehirlenen kişinin hemen kaza yerinden uzaklaştırılıp, açık ve temiz havaya çıkarılması, olabildiğince alçak bir zemine yatırılması, mümkünse hemen oksijen verilmesi, hatta yüksek basınçlı oksijen tedavisi uygulanması gerektiğini vurgulayan Özlü, hastanın sıcak tutulması, gerekli hallerde suni solunum ve kalp masajı uygulanması gerektiğini söyledi.

 

Prof. Dr. Özlü, böyle acı olaylara tanık olmamak için sobalarda iyi yanan kaliteli kömür ve tutuşturma işlemi için uygun malzeme kullanılması gerektiğine işaret ederek, şöyle devam etti:

 

“İyi yanmayan, tüten, duman yayan yakıtlar zehirlenme nedenidir. Sobalar usulüne göre üstten tutuşturulmalı, üstten ilave kömür atılmamalı ve kömürün yanması bittikten sonra boşaltılıp, yeniden doldurulmalı ve yakılmalıdır. Isıdan tasarruf sağlamak amacıyla, sobanın duman çıkışı asla daraltılıp kapatılmamalıdır. Sobanın hava girişleri tamamen kapatılmamalıdır. Bacalar düzenli aralıklarla temizlenmeli, dumanın geri tepmemesi için baca başlıkları kullanılmalıdır.”

Lodos, fırtına gibi hava sirkülasyonunun olumsuz olduğu koşullarda sobaların yakılmaması gerektiğini ifade eden Özlü, “Bu tür havalarda, sobalar, yatmadan önce tamamen söndürülmeli ve içindeki yanmış, yarı yanmış kömür, odun gibi yakacak malzemeler dışarıya çıkartılmalıdır. Bazı binalarda bacalar, alttaki daire ile ortak kullanılmaktadır. Bu durumda, sobanızı yakmasanız bile alttaki komşunuzun sobasından çıkan duman, odanıza geri tepip sizi zehirleyebilir” dedi.

 

Özlü, soba yanar vaziyette uyunduğunda, asla güvende olunmayacağının unutulmaması gerektiğini de kaydetti.

 

 

Kaynak: Kanaldhaber